JeoGenc.NET – Jeoloji Mühendisliği Dersleri
Resif
Yerinde doğup büyüyen, koloniler teşkil edebilen, bağlayıcı olabilen ve dalgaya dayanıklı organizmaların iskeletlerinden oluşan ve morfolojik olarak tepe, yığın/kümbet şeklindeki kireçtaşı kütleleridir. Başlıca mercan ve alglerden ve daha az olarak da krinoid, bryozoa, sünger, mollusk ve diğer resif yapıcı organizmalardan oluşurlar.
Günümüzdeki resiflerin büyük bir çoğunluğu sığ tropikal denizlerde büyüyüp gelişmektedir. Tercih ettikleri ortam 45 m‘den daha derin olmayan, ‰ 27 – 40 tuzluluk değerlerinde ve 20 °C‘den daha ılık olan tropikal denizlerdir. Bu sınırlayıcı faktörlerin dışındaki koşullarda gelişebilen resifler de bulunmaktadır.
Bir resif karmaşığı jeomorfolojik olarak;
- Rresif arkası lagün,
- Resif düzlüğü ve
- Resif önü / ilerisi
olmak üzere üç bölgeye ayrılmaktadır.
Resif Arkası Lagünler
Lagünlerin derin kısımları karbonat çamurlarıyla, çalkantılı olan daha sığ kısımları ise karbonat kumlarıyla kaplıdır. Lagüner tortular genelde dışkı pelletli, foraminiferli, mercanlı, algli vs. çeşitli iskelet kumları ve bunların ince tanelerinin oluşturduğu çamurlarla karakterizedir. Dağınık olarak yama resiflerini (patch reef) içerebilir. Lagünlerin derin kısımlarından resif çekirdeğine doğru gidildiğinde tane boyunda çakıltaşına kadar varan bir büyüme gözlenir.
Resif Çekirdeği
Dalgalara dayanıklı kireçli organik iskeletlerden oluşmuştur. Üzerleri düzgün bir topografyaya sahiptir. Yer yer dalgalar ve gel-git akıntıları vasıtasıyla kazılmışlardır. Güncel resiflerdeki porozite değerleri % 80 değerlerine kadar çıkabilmektedir.
Resif Önü / ilerisi
Resiflerin açık denize doğru olan dik kenarlı kısımlarıdır. Bu keskin ve dik yarlar aşağıya doğru eğimini kaybederek yamaç şeklini alır ve basene bağlanır. Talus yamacı denen bu ortam resif önlerinden dalgalar vasıtasıyla koparılan ve büyük bloklara kadar varabilen boyutlardaki organik malzemeyi içerir. Tane boyu, eğim aşağıya doğru incelir ve yamaç ayağından itibaren çamurlara dönüşür. Güncel örneklerinde göçmelere ve yamaçtan kaynaklanan gereçten oluşan türbiditlere rastlanmaktadır.
Bir önceki yazımız olan Delta Oluşumu ve Gelişimi Hakkında Bilgiler başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
