Tortul yapıları oluşturan prosesler

Tortul yapılar akışkan akması, tortu gravite akması, yumuşak-tortu deformasyonu ve biyolojik aktivite gibi çeşitli tortulaşma prosesleri tarafından oluşturulur.

Tortul yapılar çökelme esnasındaki veya çökelmeden hemen sonraki ortamsal koşulları yansıtmaları nedeniyle eski çökelme ortamlarının yorumlanması için sedimantologlarca yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bunlar, eski tortul ortamlara ait tortu taşınma mekanizmaları, paleoakıntı yönleri, göreceli su derinliği ve göreceli akıntı hızları gibi özellikleri yorumlamada da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kırıntılı tortul yapı süreçleri nelerdir?

Kırıntılı bir tortul kayanın oluşumunda dört temel süreç söz konusudur: esas olarak dalgaların sürtünmesinden kaynaklanan aşınma (erozyon), tortunun bir akıntıyla taşındığı taşıma, tortunun bir kaya oluşturmak için sıkıştırıldığı çökelme ve sıkıştırma.

Birincil tortul yapılar

Oluştukları tortul kaya ile aynı zamanda üretilen yapılara birincil tortul yapılar denir. Örnekler arasında yataklama veya tabakalaşma, kademeli yataklama ve çapraz tabakalanma yer alır.

Tortul yapılar neden önemlidir?

Çünkü onlar çökelme ortamını yorumlamak için en değerli özellikler uzaktan da değerlendirilebilir. Çoğu yapının nasıl oluştuğu hakkında çok şey biliyoruz, bu nedenle onları kayalarda bulmak size biriktirme koşulları hakkında çok şey söyleyebilir. Bazı tortul yapı özelliklerine örnekler; tabakalanma, dalgalanma izleri, fosil izleri ve patikalar ve çamur çatlakları gibi özellikleri içerir.

İkincil tortul yapılar nelerdir?

İkincil tortul yapılar, birincil çökelme meydana geldikten sonra veya bazı durumlarda bir tortul kayanın diyajenezinde oluşur. Yaygın ikincil yapılar, her türlü biyoturbasyon, yumuşak tortu deformasyonu, tepe yapıları, kök izleri ve toprak beneklenmesini içerir.

Granit tortul bir kaya mıdır?

Granit, magma yeraltında nispeten yavaş soğuduğunda oluşan magmatik bir kayadır. Genellikle birincil olarak kuvars, feldispat ve mika minerallerinden oluşur. Bir tortul kaya olan kireçtaşı, doğru koşullar sağlandığında metamorfik kaya mermerine dönüşecektir.

Mermer bir tortul mudur?

Kireçtaşı ile mermer arasındaki temel fark; mermer, kireç taşının il hali olmasıdır. Kireçtaşı başkalaşmışa (metamorfizma) uğraması sonucu mermer oluşur. Bu sebeple mermer tortul değil, başkalaşmış (metamorfizma) kayacıdır.

Bir önceki yazımız olan Delta Oluşumu ve Gelişimi Hakkında Bilgiler başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.