Jeolojinin mihenk taşlarından birisi günümüz süreçlerinin jeolojik zaman süresince de işler olduğu çıkarımına dayanan üniformitaryanizm ilkesidir. Bu yüzden geçmişe ait jeoloji verilerini anlamak ve bunları doğru yorumlayabilmek için günümüz olaylarının ve bunların sonuçlarının doğru anlaşılıp değerlendirilmesi gerekir. Gerçekte, üniformitaryanizm Yer’i incelemek için izlediğimiz sistem yaklaşımına tam olarak uyar.
Üniformitaryanizm nedir?
Üniformitaryanizm, geçmişi yorumlama ve gelecekteki potansiyel olayları öngörmede günümüz süreçlerini kullanmamızı mümkün kılan güçlü bir ilkedir. Bununla birlikte üniformitaryanizm volkanik püskürmeler, depremler, heyelanlar ya da taşkınlar gibi ani veya afet niteliğindeki yıkıcı olayları dışlamaz.
Bunlar günümüz dünyasını şekillendiren süreçler olup bazı Jeologlar Yeryuvarı’nın geçmişini bu tür kısa dönemli ya da kesikli bir olaylar dizisi olarak görür. Bu yaklaşım kesinlikle çağdaş üniformitaryanizm ilkesi ile uyum içindedir.
Bunun ötesinde üniformitaryanizm jeolojik süreçlerin şiddetinin ve sıklığının tüm jeolojik zamanlar süresince aynı olmasını gerektirmez. Volkanik etkinliklerin 5 – 10 milyon yıl öncesinde Kuzey Amerika‘da günümüzden daha şiddetli olduğunu ve buzullaşmanın son birkaç milyon yılda daha önceki 300 milyon yıla göre daha yaygın olduğunu biliyoruz.
Üniformitaryanizm her ne kadar jeolojik süreçlerin sıklığı ve şiddeti geçmişte farklılıklar göstermişse de doğanın fiziksel ve kimyasal yasalarının aynı kaldığı anlamındadır. Dünya bugün ve oluştuğundan bu yana hareketli bir değişim halinde ise de Yer’i geçmişte biçimlendiren süreçler bugünkü süreçlerle aynıdır.
Üniformitaryanizm‘in ve üniformitaryanizm ilkesi jeoloji olarak ne anlama geldiğini öğrendiğinize göre, jeologlar ve jeoloji mühendisleri olarak yazımızı bize göre bilindik sözle kapatalım.
Üniformitaryanizm ~ Günümüz, geçmişe anahtarıdır!