Menderesli akarsu çökellerine ait ana fasiyes toplulukları

Menderesli akarsu çökelleri üç ana fasiyes topluluğundan oluşmaktadır. Bunlar:

Kanallar
Terkedilmiş kanallar
Taşkın ovaları.

Kanallar

Menderesli kanalların yatay yönde yer değiştirmeleri sonucunda dış banklar aşındırılır. Aşındırılan malzeme iç banklarda çökelerek nokta barlarını (setleri) oluşturur. Nokta barlar kendine özgü bir sedimanter yapı ve tane boyu dağılımına sahiptir.

Şöyle ki; Tabandaki aşınma yüzeyi üzerine gecikme çökelleri olarak ekstra veya intraformasyonal çakıllar, çamur pelletleri, kemik parçaları ve odunumsu malzemeler gelebilir. Bu çökeller tane boyu yukarıya doğru giderek incelen kumlar tarafından örtülür. En üstte ise mikro çapraz laminalı ve yatay tabakalı ince taneli kumlar bulunur.

Terkedilmiş Kanallar

Mendereslerin geriye doğru aşındırmaları sonucu mecranın kısalarak yer değiştirmesi sonucunda oluşurlar. “Ox-bow” gölleri adı da verilen böyle terkedilmiş mecralar boynuz şekilli, ince taneli kumların oluşturduğu fasiyesleri içerir. Taşkın ovası çökellerine çok benzerler ve onlardan; geometrileri, kanal tabanındaki gecikme çökellerinin üzerine keskin bir dokanakla gelmeleri gibi özellikleriyle ayrılabilirler. Genelde tane boyunun yukarıya doğru inceldiği bir fasiyestir.

Taşkın Ovası (Taşma düzlüğü)

Akarsuların mevsimlik, yıllık ve/veya ara sıra meydana gelen taşkınlar sonucu kanal kenarındaki seddeleri aşıp yayıldıkları düz alanlardır. Şeyl, silttaşı ve kumtaşları ile karakterize edilen bu fasiyesler laminalı ve akıntı kırışıklı yapılar sunarlar.

Ardalanan taşkınlar arasındaki dönemlerde bu alanlarda kuruma çatlakları oluşabilir. İklim koşullarının durumuna göre, mevsimlik göller oluşabilir, bataklıklar gelişebilir. Bitki örtüsü de bu koşullara ayak uydurur, turbalar oluşabilir, toprak profili gelişebilir.

Akarsu kıvrımı nedir?

Hafifçe eğimli zemin üzerinden akan akarsular, manzara boyunca ileri geri kıvrılmaya başlar. Bunlara kıvrımlı akarsular denir. Bu daha derin kesimlerde daha hızlı akar ve nehir kıyısındaki malzemeyi aşındırır. Her bir virajın iç tarafına yakın sığ alanlarda su daha yavaş akar.

Kıvrımlı akarsular nasıl oluşur?

Kıvrımlı akarsuların oluşumu ve büklümleri, birikme ve erozyon ile birlikte ve her ikisi de meydana gelmesi sonuçlarından kaynaklanmaktadır. Büklümler aşağı yavaş yavaş göç ederler. Suyun kuvveti, azalan sürtünme nedeniyle su akışının en fazla enerjiye sahip olduğu kıvrımın dışındaki akarsu kıyısını aşındırır ve altını keser. Bunun sonucunda akarsu uçurumları da oluşur.

Kıvrımlı ve örgülü akarsu arasındaki fark nedir?

Kıvrımlı ve örgülü akarsu arasındaki fark, yanal olarak dengesinin olmaması ve içinde, gevşek kum veya çakıl bankalar ve hareketli su mevcudiyetinde bu durumunda örgülü akarsu oluşur. Genel olarak; örgülü erişim, aynı akışın kıvrımlı kısımlarından daha diktir.

Akarsu Deşarjını Etkileyen Faktörler

Akıntı deşarjını etkileyen birkaç faktör vardır. Hızlı su etkiler; daha hızlı su, saniyede daha fazla geçiş, dolayısıyla daha fazla deşarj anlamına gelir. Nehrin genişliği ve derinliği de onu etkiler; aynı hızdaki daha büyük bir nehrin deşarjı daha yüksek olacaktır.

Kaya ve toprak tipi.
Hava koşulları.
Yağış türü ve miktarı.
Arazi türü.
Alanın eğimi.

Akarsu deşarjını nasıl hesaplarsınız?

Akarsu Deşarjının Ölçülmesi, zaman birimi başına bir su yolundan aşağıya doğru hareket eden su hacmidir. En çok saniyede fit küp veya günde galon olarak ifade edilir. Deşarjı hesaplamak için, bir kanal kesitindeki su alanını, o kesitteki ortalama su hızı ile çarpın.

Akarsu deşarjı hangi birimde ölçülür?

Aşama bazı amaçlar için değerli bilgiler olsa da, akış verilerinin çoğu kullanıcısı, genellikle saniyede fit küp veya günde galon olarak ifade edilen, akarsu veya nehirde akan su miktarı ile ilgilenir.

Bir önceki yazımız olan Delta Oluşumu ve Gelişimi Hakkında Bilgiler başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.