Doğal Taşlarda Görülen “Mineraloji Kaynaklı” Jeolojik Sorunlar

Doğal taş sektöründe, güncel durum değerlendirmesi yapmak ve geleceğe ilişkin tahminler de bulunmak amacıyla; rezerv, üretim, kalite (malzeme özellikleri), ihracat ve ithalat ile ilgili güvenilir verilere ulaşmak çok önemlidir.

Günümüzde, doğal taş üretim ve işleme tesislerinin kurulmasının, blok taş ocaklarının işletmeye açılmasının maliyetinin milyon dolarlarla ifade edildiği düşünülürse, bu konuyla ilgili bilimsel yaklaşımların ve araştırmaların kaçınılmazlığı ve gerekliliği bu alanda karşılan sorunlardan açıkça görülmektedir. Doğal taşlarda başlıca üretim ve ürün kalitesini olumsuz yönde etkileyen en önemli “jeolojik” sorunlar “mineraloji” kaynaklı olanlarıdır.

Doğal taşların bileşiminde bulunan bazı minerallerin iç ve dış kökenli faktörlerin etkisiyle “duraylılık”larını kaybetmesi sonucunda ortaya çıkan bu jeolojik sorunların nedenlerinin araştırılması ve önlenmesine yönelik olarak yapılacak “bilimsel” araştırmalar, bu alanda oluşabilecek “zaman ve yatırım” kayıplarını önlemek açısından son derece önem arz etmektedir. Doğal taşlarda görülen “mineraloji kaynaklı” jeolojik sorunlar konusunda en yaygın görülenleri oluşum nedenleriyle birlikte aşağıda verilmiştir (Quick, 2002; Prikryl, 2013).

Su, nem ve hava etkisiyle özellikle demir içeren minerallerden oluşan paslanma (staining / discoloration),

Su ve nem etkisiyle özellikle karbonat grubu minerallerinde oluşan çözünme (dissolution),

Kil minerallerinden kaynaklı şişme-kabarma (swelling),

Çözünebilir tuzların (soluble-salts) etkisi ve siyah kabuk (black crust) oluşumu,

UV güneş ışınlarının etkisiyle özellikle serpantin türü minerallerde oluşan renk solması (warping),

Termal etkiler sonucu özellikle kalsit türü minerallerde oluşan bükülme (bowing),

Mika grubu minerallerde oluşan soyulma (delamination) ve

Radyojenik mineral içeriğinden kaynaklı radyoaktivite etkisidir.

Bir önceki yazımız olan Doğal taşların jeo-litolojik olarak sadeleştirilmiş sınıflaması başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.