Açılı Diskordans Nedir?
Açılı diskordans, iki kayaç tabakası arasında, bu iki tabaka arasındaki zaman aralığını gösteren ve farklı eğimlere sahip bir yüzeydir. Genellikle tektonik hareketler sonucunda oluşur.
Açılı Diskordansların Oluşumu
Açılı diskordanslar, genellikle tektonik hareketler sonucunda oluşur. Tektonik hareketler, bir bölgenin yükselmesine veya alçalmasına neden olabilir. Bu durum, bir kayaç tabakası üzerinde erozyonun meydana gelmesine ve bir sonraki kayaç tabakasının farklı bir eğimle oluşmasına neden olabilir.
Örneğin, bir bölgedeki bir kayaç tabakası, tektonik hareketler nedeniyle yükselir. Bu kayaç tabakası üzerinde erozyon gerçekleşir ve kayaç tabakasının üst kısmı aşınır. Daha sonra, bölgenin yükselmesi durur ve yeni bir kayaç tabakası oluşur. Bu yeni kayaç tabakası, önceki kayaç tabakasına göre farklı bir eğimle oluşabilir. Bu durumda, iki kayaç tabakası arasında bir açılı diskordans oluşur.
Açılı diskordanslar, ayrıca volkanik aktiviteler sonucunda da oluşabilir. Volkanik aktiviteler, bir bölgenin yüzeyinde bir çöküntü oluşturabilir. Bu çöküntü, daha sonra erozyonla doldurulur ve bu durum bir açılı diskordans oluşturur.
Açılı Diskordans Özellikleri ve Çeşitleri
Açılı Diskordans Özellikleri
Başlıca özellikleri şunlardır:
- İki kayaç tabakası arasında, bu iki tabaka arasındaki zaman aralığını gösteren ve farklı eğimlere sahip bir yüzeydir.
- Genellikle tektonik hareketler sonucunda oluşur.
- Ayrıca volkanik aktiviteler sonucunda da oluşabilir.
- Jeolojik araştırmalarda önemli bir role sahiptir.
- İki kayaç tabakası arasındaki zaman aralığını gösterir.
- Ayrıca, bir bölgenin tektonik geçmişi hakkında da bilgi verebilir.
Açılı Diskordans Çeşitleri
Açılı diskordanslar, oluşumlarına göre üç ana gruba ayrılır:
- Tektonik açılı diskordanslar: Bu tür açılı diskordanslar, tektonik hareketler sonucunda oluşur. Tektonik hareketler, bir bölgenin yükselmesine veya alçalmasına neden olabilir. Bu durum, bir kayaç tabakası üzerinde erozyonun meydana gelmesine ve bir sonraki kayaç tabakasının farklı bir eğimle oluşmasına neden olabilir.
- Volkanik açılı diskordanslar: Bu tür açılı diskordanslar, volkanik aktiviteler sonucunda oluşur. Volkanik aktiviteler, bir bölgenin yüzeyinde bir çöküntü oluşturabilir. Bu çöküntü, daha sonra erozyonla doldurulur ve bu durum bir açılı diskordans oluşturur.
- Karışımlı açılı diskordanslar: Bu tür açılı diskordanslar, tektonik hareketler ve volkanik aktivitelerin birlikte etkisiyle oluşur.
Açılı Diskordans Ölçümleri
Açılı diskordansların ölçümleri, jeolojik araştırmalarda önemli bir rol oynar. Ölçümleri, aşağıdakileri belirlemeye yardımcı olur:
- Eğimi: Açılı diskordansın eğimi, bölgenin geçmişteki tektonik hareketlerinin yönünü ve miktarını gösterir.
- Yaşı: Açılı diskordansın yaşı, bölgenin jeolojik tarihini anlamamıza yardımcı olur.
Açılı diskordansların eğimi, bir açıölçer kullanılarak ölçülebilir. Açılı diskordansın yaşı ise, fosil toplulukları, radyometrik yaş tayini veya kayaçların kimyasal bileşimi gibi yöntemler kullanılarak belirlenebilir.
Türkiye ve Dünya’da Bulunan Açılı Diskordanslar
Açılı diskordanslar, dünya üzerinde birçok yerde bulunabilir. Açılı diskordansların en yaygın örnekleri şunlardır:
- Amerika Birleşik Devletleri: Mississippi Havzası, Appalachia Dağları, Rocky Dağları
- Kanada: Kanada Kıtasal Havzası
- Avrupa: İspanya, İtalya, İngiltere
- Asya: Çin, Hindistan, Japonya
- Afrika: Afrika Büyük Rift Vadisi, Sahra Çölü
- Avustralya: Avustralya Platformu
- Antartika: Antarktika Platformu
Aşağıda, dünyanın çeşitli yerlerindeki açılı diskordanslara dair bazı örnekler verilmiştir.
Mississippi Havzası’ndaki açılı diskordanslar
Bu bölgenin, bir zamanlar bir deniz olduğunu gösterir. Açılı diskordanslar, yaklaşık 600 milyon yıl önce, Mississippi Havzasının, bir deniz olduğunu gösterir. Denizde, çeşitli kayaç tabakaları oluşmuştu. Daha sonra, bu bölge tektonik hareketler nedeniyle yükseldi. Bu yükselme sırasında, denizde oluşan kayaç tabakaları üzerinde erozyon gerçekleşti.
Erozyon sonucunda, bu kayaç tabakalarının üst kısımları aşınıp yok oldu. Daha sonra, bölge tekrar alçaldı ve bu alçalma sırasında, yeni bir kayaç tabakası oluştu. Bu yeni kayaç tabakası, önceki kayaç tabakasına göre farklı bir eğimle oluşmuştu. Bu nedenle, bu iki kayaç tabakası arasında bir açılı diskordans oluştu.
İspanya’daki açılı diskordanslar
Açılı diskordanslar, yaklaşık 200 milyon yıl önce, İspanya’nın, bir dağ silsilesiydi olduğunu gösterir. Bu dağ silsilesinde, çeşitli kayaç tabakaları oluşmuştu. Daha sonra, bu bölge tektonik hareketler nedeniyle yükseldi. Bu yükselme sırasında, dağ silsilesinin üst kısımları aşınıp yok oldu. Daha sonra, bölge tekrar alçaldı ve bu alçalma sırasında, yeni bir kayaç tabakası oluştu. Bu yeni kayaç tabakası, önceki kayaç tabakasına göre farklı bir eğimle oluşmuştu. Bu nedenle, bu iki kayaç tabakası arasında bir açılı diskordans oluştu.
Türkiye’deki açılı diskordanslar
Bu açılı diskordanslar, yaklaşık 600 milyon yıl önce, Türkiye’nin, bir deniz olduğunu gösterir. Bu denizde, çeşitli kayaç tabakaları oluşmuştu. Daha sonra, bu bölge tektonik hareketler nedeniyle yükseldi. Bu yükselme sırasında, denizde oluşan kayaç tabakaları üzerinde erozyon gerçekleşti. Erozyon sonucunda, bu kayaç tabakalarının üst kısımları aşınıp yok oldu.
Daha sonra, bölge tekrar alçaldı ve bu alçalma sırasında, yeni bir kayaç tabakası oluştu. Bu yeni kayaç tabakası, önceki kayaç tabakasına göre farklı bir eğimle oluşmuştu. Bu nedenle, bu iki kayaç tabakası arasında bir açılı diskordans oluştu.
Açılı Diskordansların Jeolojik Önemi
Açılı diskordanslar, jeolojik araştırmalarda önemli bir role sahiptir. İki kayaç tabakası arasındaki zaman aralığını gösterir. Bu nedenle, açılı diskordanslar kullanılarak, bir bölgenin jeolojik tarihi hakkında bilgi edinilebilir. Ayrıca, bir bölgenin tektonik geçmişi hakkında da bilgi verebilir. Eğimi, bölgenin geçmişteki tektonik hareketlerinin yönünü ve miktarını gösterir.
Aşağıda, açılı diskordansların jeolojik önemine dair bazı örnekler verilmiştir:
- Açılı diskordanslar, bir bölgenin jeolojik tarihini anlamamıza yardımcı olur. Açılı diskordanslar, iki kayaç tabakası arasındaki zaman aralığını gösterir. Bu nedenle, açılı diskordanslar kullanılarak, bir bölgenin jeolojik tarihi hakkında bilgi edinilebilir. Örneğin, bir bölgedeki açılı diskordansın yaşı, bu bölgenin ne zaman bir deniz olduğunu veya bir dağ silsilesi olduğunu gösterebilir.
- Bölgenin tektonik geçmişi hakkında bilgi verir. Açılı diskordansların eğimi, bölgenin geçmişteki tektonik hareketlerinin yönünü ve miktarını gösterir. Örneğin, bir bölgedeki açılı diskordansın eğimi, bu bölgenin bir zamanlar yükseldiğini veya alçaldığını gösterebilir.
- Açılı diskordanslar, jeolojik olayların kayıtlarını içerebilir. Açılı diskordanslar, bir bölgede meydana gelen jeolojik olayların kayıtlarını içerebilir. Bu olaylar, tektonik hareketler, erozyon veya volkanik aktiviteler olabilir. Örneğin, bir bölgedeki açılı diskordans, bu bölgenin bir zamanlar bir volkanik aktiviteye maruz kaldığını gösterebilir.