İncelenen her iki toprak derinliğinde de kil bünyeli tekstüre sahip olan araştırma alanı topraklarının kimyasal özelliklerine ait tanımlayıcı istatistikler sunulmuştur. Çalışma alanı içerisinde her iki toprak derinliğinde de pH düşük, Ca ise orta konumsal değişkenlikler gösterirken, OM ve N 0-30 cm derinlikte orta, 30-60 cm derinlikte yüksek konumsal değişkenlikler göstermişlerdir. İncelenen diğer kimyasal özelliklerin tamamı ise, her iki toprak derinliğinde yüksek konumsal değişkenlikler göstermişlerdir (Mulla and McBartney, 2000).
Basıklık katsayılarına bakıldığında ise EC, K, Na ve SAR’ın her iki toprak derinliğinde de aşırı dik dağılımlar gösteren özellikler olduğu görülmektedir. Yine basıklık katsayılarına göre Zn ve Mn 0-30 cm toprak derinliğinde, OM ise 30-60 cm toprak derinliğinde aşırı dik dağılımlar gösterir.
Ayrıca bu özelliklerin diğer derinlikteki dağılımları normal dağılıma yakın diklikte veya daha basık olarak gerçekleşmiştir. Diğer özelliklerin tamamı ise basıklık katsayılarına göre normal dağılıma yakın diklikte veya daha basık dağılımlar sergilemişlerdir.
Toprak Özelliklerinin Tanımlanması
Yine toprak özelliklerine ait çarpıklık katsayıları ve ortalamaları incelendiğinde toprak derinliğine göre en fazla değişikliğin OM’de gerçekleştiği, artan toprak derinliğiyle birlikte ortalamasının önemli şekilde azaldığı ve çarpıklık katsayısının da arttığı görülmektedir.
Toprak özelliklerini şu şekilde sınıflandırabiliriz:
- Kimyasal özellikler: Topraktaki minerallerin ve organik maddelerin kimyasal bileşimidir. Topraktaki besin maddelerinin miktarı, toprak pH’ı ve tuzluluk gibi faktörleri içerir.
- Fiziksel özellikler: Topraktaki katı, sıvı ve gaz fazlarının özellikleridir. Topraktaki tane boyutu dağılımı, toprak yoğunluğu, su tutma kapasitesi ve havalanma gibi faktörleri içerir.
- Biyolojik özellikler: Topraktaki canlı organizmaların ve bunların faaliyetlerinin özellikleridir. Topraktaki mikroorganizmalar, bitki kökleri ve hayvanlar gibi faktörleri içerir.
Çarpıklık katsayısının artması ve dağılımının sola yatık olması, OM’nin 30-60 cm toprak derinliğinde ortalamadan çok daha düşük değerler aldığını açıklamaktadır. Zn’ya ait çarpıklık katsayılarına ve ortalamalara bakıldığında, Zn ortalamasının artan toprak derinliğiyle birlikte azaldığı buna karşın 30-60 cm toprak derinliğinde Zn değerlerinin ortalamaya daha yakın değerler alır.
Böylece daha homojen bir dağılım sergilediği görülmektedir. Bunun yanında diğer toprak özelliklerinin de ortalama değerleri artan toprak derinliğine göre farklı yönlerde değişmiş ancak bu değişimlerinin çarpıklık ve basıklık değerlerine yansıması OM ve Zn’ya ait ortalama değerlerdeki değişimler kadar yüksek olmamıştır.
Kimyasal özellikler
Toprağın kimyasal özellikleri, toprağın verimliliğini ve besin madde döngüsünü etkiler. Topraktaki besin maddelerinin miktarı, toprak pH’ı ve tuzluluk gibi faktörler, bitkilerin büyümesini ve gelişimini etkiler.
Fiziksel özellikler
Toprağın fiziksel özellikleri, toprağın yapısını, su tutma kapasitesini ve havalanma özelliklerini etkiler. Topraktaki tane boyutu dağılımı, toprak yoğunluğu, su tutma kapasitesi ve havalanma gibi faktörler, toprağın geçirgenliğini, drenajını ve bitki köklerinin gelişimini etkiler.
Biyolojik özellikler
Toprağın biyolojik özellikleri, toprağın verimliliğini ve biyolojik çeşitliliğini etkiler. Topraktaki mikroorganizmalar, bitki kökleri ve hayvanlar gibi faktörler, toprağın besin maddelerini döngüsünü, erozyona karşı direncini ve toprak kalitesini etkiler.
Toprak özelliklerinin belirlenmesi
Toprak özelliklerinin belirlenmesi için kullanılan yöntemler şunlardır:
- Laboratuvar analizi: Toprak numuneleri laboratuvarda çeşitli analizlere tabi tutularak topraktaki kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikler belirlenir. Laboratuvar analizleri, topraktaki besin maddelerinin miktarını, toprak pH’ını, tuzluluk düzeyini, tane boyutu dağılımını, toprak yoğunluğunu, su tutma kapasitesini, havalanma özelliklerini ve biyolojik çeşitliliği belirlemek için kullanılır.
- Yerinde gözlem: Toprak özellikleri, yerinde yapılan gözlemlerle de belirlenebilir. Örneğin, toprak rengi, dokusu ve yapısı, yerinde gözlemlerle belirlenebilir. Yerinde gözlemler, toprak verimliliğini ve biyolojik çeşitliliğini değerlendirmek, erozyon riskini belirlemek ve toprak yönetimi planları geliştirmek için kullanılabilir.
- Uzaktan algılama: Toprak özelliklerini belirlemek için kullanılan bir diğer yöntemdir. Uzaktan algılama teknikleri, uydu ve hava fotoğrafları kullanılarak toprak rengi, dokusu ve yapısı gibi özellikler belirlenebilir. Büyük alanların toprak özelliklerini hızlı ve kolay bir şekilde belirlemek için kullanılır.
Toprak özelliklerinin belirlenmesi, toprağın verimliliğini, biyolojik çeşitliliğini ve erozyona karşı direncini değerlendirmek için önemli bir adımdır. Bu bilgiler, toprak yönetimi planları geliştirmek ve toprağın korunması ve sürdürülebilir kullanımı için kullanılır.
Toprak özelliklerinin önemi
Toprak özellikleri, toprağın verimliliğini, biyolojik çeşitliliğini ve erozyona karşı direncini etkiler. Bu nedenle, toprak özelliklerinin iyi anlaşılması, toprağın korunması ve sürdürülebilir kullanımı için önemlidir.
Toprak verimliliği
Toprak verimliliği, toprağın bitki büyümesini destekleme yeteneğidir. Toprağın kimyasal, fiziksel ve biyolojik özelliklerine bağlıdır.
- Kimyasal özellikler: Topraktaki besin maddelerinin miktarı, toprak pH’ı ve tuzluluk düzeyi, toprak verimliliğini etkiler. Besin maddeleri, bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için gereklidir. Toprak pH’ı, besin maddelerinin kullanılabilirliğini etkiler. Tuzluluk düzeyi, bitkilerin büyümesini engelleyebilir.
- Fiziksel özellikler: Topraktaki tane boyutu dağılımı, toprak yoğunluğu, su tutma kapasitesi ve havalanma özellikleri, toprak verimliliğini etkiler. Tane boyutu dağılımı, toprağın su tutma kapasitesini ve havalanma özelliklerini etkiler. Toprak yoğunluğu, toprağın geçirgenliğini ve drenajını etkiler. Su tutma kapasitesi, toprağın bitki köklerine su sağlama yeteneğini etkiler. Havalanma özellikleri, bitki köklerinin solunumu için gereklidir.
- Biyolojik özellikler: Topraktaki mikroorganizmalar, bitki kökleri ve hayvanlar, toprak verimliliğini etkiler. Mikroorganizmalar, besin maddelerinin döngüsünde rol oynar ve toprağın yapısını iyileştirir. Bitki kökleri, toprağın havalandırılmasını sağlar ve besin maddelerini topraktan çeker. Hayvanlar, toprağı havalandırır ve besin maddelerinin döngüsüne katkıda bulunur.
Toprak biyolojik çeşitliliği
Biyolojik çeşitliliği, toprağın canlı organizmalarının çeşitliliğidir.Toprağın işlevlerini yerine getirmesi için önemlidir.
- Toprak verimliliği: Mikroorganizmalar, besin maddelerinin döngüsünde rol oynar ve toprağın yapısını iyileştirir. Bu, toprak verimliliğini artırır.
- Erozyon kontrolü: Topraktaki bitki kökleri ve hayvanlar, toprağı erozyona karşı korur.
- Su kalitesi: Topraktaki mikroorganizmalar, sudaki kirli maddelerin giderilmesinde rol oynar.
- İklim değişikliği: Topraktaki karbondioksit, toprakta depolanır ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltmaya yardımcı olur.