Fay zonları metamorfizması, fay zonlarının çevresinde meydana gelen bir tür metamorfizmadır. İiki kaya bloğunun birbirinden ayrıldığı veya kaydığı yerlerdeki kırıklardır. Bu fay zonları metamorfizması, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayalarda meydana gelir. Fay zonları metamorfizmasının başlıca nedenleri, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayaların ısıtılması ve basınç altında tutulmasıdır.
Fay zonları, genellikle sıcak magma veya volkanik kül gibi ısıtıcı bir kaynağın yakınında bulunur. Bu ısıtıcı kaynak, fay zonunun içindeki kayaları ısıtarak metamorfizmaya neden olabilir. Fay zonları ayrıca, faylanma sırasında oluşan basınç altında da tutulabilir. Bu basınç, fay zonunun içindeki kayaları sıkıştırarak metamorfizmaya neden olabilir.
Genellikle fay zonunun içinde ve çevresindeki kayalarda aşağıdaki değişikliklere neden olur:
Fay Zonları Metamorfizmasının Neden Olduğu Değişiklikler
- Minerallerin rekristalizasyonu
- Kaya sertliğinin ve yoğunluğunun artması
- Kayanın kırılma dayanıklılığının artması
- Kayanın yeni mineraller içermesi
Fay zonları metamorfizmasının en yaygın görülen mineralleri, kuvars, mika ve amfiboldür. Bu mineraller, fay zonlarının içinde ve çevresindeki kayalarda yaygın olarak bulunur.
Fay zonları metamorfizması, jeolojide önemli bir süreçtir. Genellikle depremlerin ve volkanik patlamaların meydana geldiği yerlerdir. Faylar zon metamorfizması, bu jeolojik olayların nasıl meydana geldiğini anlamamıza yardımcı olur.
Fay Zonları Metamorfizması Sınıflandırılması
Aşağıdaki şekillerde sınıflandırılabilir:
- Termal metamorfizma: Fay zonları metamorfizmasının en yaygın türü olan termal metamorfizma, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayaların ısıtılmasıyla oluşur.
- Kataklastik metamorfizma: Faylanma sırasında oluşan basınç ve tektonik hareketler, fay zonlarının içindeki kayaları kırar ve parçalara ayırır. Bu işlem, kataklastik metamorfizma olarak adlandırılır.
- Reaksiyon metamorfizma: Fay zonlarının içindeki kayalar, faylanma sırasında kimyasal reaksiyonlar geçirebilir. Bu işlem, reaksiyon metamorfizma olarak adlandırılır.
Fay zonları metamorfizması, dünyanın her yerinde yaygın olarak görülür. Fay zonları metamorfizmasının örnekleri, Türkiye’de Kırşehir’deki Savcılı Fay Zonu’nda, Amerika Birleşik Devletleri’nde California’daki San Andreas Fay Zonu’nda ve Japonya’da Kanto Fay Zonu’nda bulunabilir.
Termal Metamorfizma
Termal metamorfizma, fay zonları metamorfizmasının en yaygın türüdür. Bu tür metamorfizma, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayaların ısıtılmasıyla oluşur. Fay zonları, genellikle sıcak magma veya volkanik kül gibi ısıtıcı bir kaynağın yakınında bulunur. Bu ısıtıcı kaynak, fay zonunun içindeki kayaları ısıtarak metamorfizmaya neden olabilir.
Termal metamorfizma, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayalarda aşağıdaki değişikliklere neden olur:
- Minerallerin rekristalizasyonu: Isıtmanın etkisiyle, fay zonunun içindeki kayaların mineralleri yeniden kristalleşir. Bu, kayanın görünümünü ve kimyasal bileşimini değiştirebilir.
- Kayanın sertliğinin ve yoğunluğunun artması: Isıtma, fay zonunun içindeki kayanın sertliğini ve yoğunluğunu artırabilir. Bu, kayanın daha dayanıklı hale gelmesine neden olur.
- Kayanın kırılma dayanıklılığının artması: Isıtma, fay zonunun içindeki kayanın kırılma dayanıklılığını artırabilir. Bu, kayanın daha az kırılgan hale gelmesine neden olur.
- Kayanın yeni mineraller içermesi: Isıtma, fay zonunun içindeki kayanın yeni mineraller içermesine neden olabilir. Bu, kayanın kimyasal bileşiminin değişmesine neden olur.
Termal metamorfizma, fay zonlarının içinde ve çevresindeki kayaların özelliklerini önemli ölçüde değiştirebilir. Bu değişiklikler, fay zonlarının jeolojik ve tektonik özelliklerini anlamamıza yardımcı olur.
Kataklastik metamorfizma
Kataklastik metamorfizma, faylanma sırasında oluşan basınç ve tektonik hareketler, fay zonlarının içindeki kayaları kırar ve parçalara ayırır. Bu işlem, kataklastik metamorfizma olarak adlandırılır.
Kataklastik metamorfizma, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayalarda aşağıdaki değişikliklere neden olur:
- Kırık ve çatlakların oluşması: Faylanma sırasında, fay zonunun içindeki kayalarda kırık ve çatlaklar oluşur. Bu kırık ve çatlaklar, kayanın bütünlüğünü bozabilir.
- Kayanın parçalanması: Faylanma sırasında, fay zonunun içindeki kayalar parçalanabilir. Bu parçalar, breş adı verilen bir kaya türünde bir araya gelebilir.
- Kayanın sertliğinin ve yoğunluğunun artması: Kataklastik metamorfizma, fay zonunun içindeki kayanın sertliğini ve yoğunluğunu artırabilir. Bu, kayanın daha dayanıklı hale gelmesine neden olabilir.
Kataklastik metamorfizma, fay zonlarının içindeki kayaların özelliklerini önemli ölçüde değiştirebilir. Bu değişiklikler, fay zonlarının jeolojik ve tektonik özelliklerini anlamamıza yardımcı olur.
Reaksiyon metamorfizma
Reaksiyon metamorfizma, fay zonlarının içindeki kayalar, faylanma sırasında kimyasal reaksiyonlar geçirebilir. Bu işlem, reaksiyon metamorfizma olarak adlandırılır.
Reaksiyon metamorfizma, fay zonunun içinde ve çevresindeki kayalarda aşağıdaki değişikliklere neden olabilir:
- Minerallerin yeniden kristalizasyonu: Faylanma sırasında oluşan kimyasal reaksiyonlar, fay zonunun içindeki kayaların minerallerinin yeniden kristalleşmesine neden olabilir. Bu, kayanın görünümünü ve kimyasal bileşimini değiştirebilir.
- Kayanın sertliğinin ve yoğunluğunun artması: Reaksiyon metamorfizma, fay zonunun içindeki kayanın sertliğini ve yoğunluğunu artırabilir. Bu, kayanın daha dayanıklı hale gelmesine neden olur.
- Kayanın yeni mineraller içermesi: Reaksiyon metamorfizma, fay zonunun içindeki kayanın yeni mineraller içermesine neden olabilir. Bu, kayanın kimyasal bileşiminin değişmesine neden olur.
Reaksiyon metamorfizma, fay zonlarının içindeki kayaların özelliklerini önemli ölçüde değiştirebilir. Bu değişiklikler, fay zonlarının jeolojik ve tektonik özelliklerini anlamamıza yardımcı olur. Fay zonları metamorfizması, jeolojide önemli bir süreçtir. Genellikle depremlerin ve volkanik patlamaların meydana geldiği yerlerdir. Fay zonları metamorfizması, bu jeolojik olayların nasıl meydana geldiğini anlamamıza yardımcı olur.
Fay Zonları Metamorfizmasıyla Oluşan Deformasyonlar
Oluşan deformasyonlar, aşağıdaki türlere ayrılabilir:
- Kırık ve çatlakların oluşumu: Faylanma sırasında oluşan basınç ve tektonik hareketler, fay zonlarının içinde ve çevresindeki kayalarda kırık ve çatlakların oluşmasına neden olabilir. Bu kırık ve çatlaklar, kayanın bütünlüğünü bozabilir.
- Kayanın parçalanması: Faylanma sırasında oluşan basınç ve tektonik hareketler, fay zonlarının içinde ve çevresindeki kayaların parçalanmasına neden olabilir. Bu parçalar, breş adı verilen bir kaya türünde bir araya gelebilir.
- Breş oluşumu: Breş, faylanma sırasında oluşan küçük kaya parçalarının bir araya gelmesiyle oluşan bir kaya türüdür. Faylanma sırasında oluşan basınç ve tektonik hareketler, fay zonlarının içinde ve çevresinde breş oluşumuna neden olabilir.
Fay zonları metamorfizması ile ilgili oluşan deformasyonlara bazı örnekler:
- Fayın zonlarının içinde ve çevresinde oluşan kırık ve çatlaklar, fay zonlarının depremlerde daha fazla hasar görmesine neden olabilir.
- Fay zonlarının içinde ve çevresinde oluşan breş, fay zonlarının daha fazla su tutmasına neden olabilir. Bu durum, fay zonlarının hidrokarbon kaynakları içerebileceğini gösterebilir.
Bu örnekler, fay zonları metamorfizması ile ilgili oluşan deformasyonların çeşitli etkilerini göstermektedir.