Fillit, kayraktan oluşan, çok ince taneli mikanın tercih edilen bir oryantasyona ulaşması için daha fazla metamorfize olan bir tür yapraklı metamorfik kayadır. Kayrak ile şist arasındaki başkalaşımın derecesindeki geçişi temsil eder. Fillitler, kayrak ile benzerlik gösterir fakat kayraktan daha yağlı, parlak ve dalgalı görünen bir yüzeye sahip oldukları için kolayca ayırt edilebilirler.
Fillit Nedir?
Fillit, kayraktan oluşan, çok ince taneli mikanın tercih edilen bir oryantasyona ulaşması için daha fazla metamorfize olan bir tür yapraklı metamorfik kayadır.Kayrak ile şist arasındaki başkalaşımın derecesindeki geçişi temsil eder. Fillitler, kayrak ile benzerlik gösterir fakat kayraktan daha yağlı, parlak ve dalgalı görünen bir yüzeye sahip oldukları için kolayca ayırt edilebilirler.
Fillit, genellikle kil, kumtaşı ve marn gibi tortul kayalardan oluşur. Bu kayalar, aşırı basınç ve sıcaklık altında başkalaşım geçirerek fillit haline gelir. Fillit oluşumunda rol oynayan başlıca süreçler şunlardır:
- Basınç: Fillit oluşumunda basınç, mikanın kristallerini yönlendirmeye yardımcı olur.
- Sıcaklık: Sıcaklık, mikanın kristallerinin büyümesine ve yeniden düzenlenmesine yardımcı olur.
- Sıvılar: Sıvılar, fillit oluşumunda rol oynayan kimyasal reaksiyonlara katkıda bulunur.
Fillit Oluşumu
Fillit oluşumu, genellikle tortul kayaların tektonik hareketler nedeniyle derinlere gömülmesi sonucu gerçekleşir. Bu kayalar, derinlere gömüldükçe artan basınç ve sıcaklık altında başkalaşım geçirirler. Fillit oluşumunda rol oynayan başlıca süreçler şunlardır:
- Basınç: Basınç, fillit oluşumunda en önemli faktördür. Basınç, mikanın kristallerini yönlendirmeye yardımcı olur. Fillit oluşumunda gerekli basınç, genellikle tortul kayaların 100-200 kilometre derinliğe gömülmesini gerektirir.
- Sıcaklık: Sıcaklık, fillit oluşumunda önemli bir rol oynar. Sıcaklık, mikanın kristallerinin büyümesine ve yeniden düzenlenmesine yardımcı olur. Fillit oluşumunda gerekli sıcaklık, genellikle 200-400 santigrat derece arasındadır.
- Sıvılar: Sıvılar, fillit oluşumunda rol oynayan kimyasal reaksiyonlara katkıda bulunur. Fillit oluşumunda rol oynayan başlıca sıvılar şunlardır:
- Su
- Karbondioksit
- Metan
- Amonyak
Fillit Özellikleri
Genellikle siyah, gri veya kahverengi renktedir. Fillit, ince taneli bir yapıya sahiptir. Fillitte, genellikle mika ve kuvars bulunur. Fillitin diğer özellikleri şunlardır:
- Sertlik: Fillit, genellikle 2-3 Mohs sertliğindedir.
- Özgül ağırlık: Fillitin özgül ağırlığı, genellikle 2,6-2,7 gram/santimetre küptür.
- Elektrik iletkenliği: Fillit, genellikle düşük elektrik iletkenliğine sahiptir.
- Termal iletkenlik: Fillit, genellikle düşük termal iletkenliğe sahiptir.
Yapraksı görünüm
Fillitler, yapraksı bir görünüme sahiptirler. Bu, fillitlerdeki minerallerin, genellikle sericite ve klorit gibi, paralel bir şekilde düzenlenmesinden kaynaklanır. Fillitlerin yapraksı görünümü, kayrak ile benzerlik gösterir. Ancak, fillitler kayraktan daha ince taneli ve daha parlak bir yüzeye sahiptirler.
İnce taneli yapı
Fillitler, ince taneli bir yapıya sahiptirler. Fillitlerdeki mineraller, genellikle 0,005-0,01 mm çapındadır. Fillitlerin ince taneli yapısı, onları dayanıklı ve sağlam bir kaya haline getirir.
Renk
Fillitler, genellikle gri, kahverengi veya yeşil renktedir. Fillitlerin rengi, içerdikleri minerallerin türüne bağlıdır. Sericite içeren fillitler, genellikle gri renktedir. Klorit içeren fillitler, genellikle kahverengi renktedir. Ve biotit içeren fillitler, genellikle yeşil renktedir.
Fillitler, genellikle mıknatıslanırlar. Bu, fillitlerde bulunan demir oksit mineralleri nedeniyledir. Fillitlerin mıknatıslanması, onları ayırt etmede kullanılan bir özelliktir.
Fillitlerin Faydaları
Fillitler, çeşitli faydalara sahip bir kaya türüdür. Fillitlerin faydalarından bazıları şunlardır:
- Dayanıklı ve sağlamdır.
- Hafiftir.
- Maliyeti düşüktür.
- İyi bir ısı ve ses yalıtımı sağlar.
- Mıknatıslanır.
Fillitler, bu özellikleri sayesinde, inşaat, dekorasyon, sanayi ve mühendislik gibi çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.
Fillit Kullanım Alanları
İnşaat: Fillitler, inşaat malzemesi olarak oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle duvar yapımı, çatı yapımı, yol yapımı ve köprü yapımı gibi uygulamalarda kullanılır. Fillitler, dayanıklı ve sağlam bir yapıya sahip oldukları için, uzun süreli kullanıma uygundur. Ayrıca, hafif bir yapıya sahip oldukları için, taşıma ve montaj kolaylığı sağlar.
Dekorasyon: Fillitler, güzel bir görünüme sahip oldukları için, dekorasyon malzemesi olarak da kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle fayans, mermer ve mozaik gibi ürünlerde kullanılır. Fillitler, doğal bir görünüme sahip oldukları için, bulunduğu ortamı daha estetik hale getirir. Ayrıca, dayanıklı ve sağlam bir yapıya sahip oldukları için, uzun süreli kullanıma uygundur.
Sanayi: Fillitler, sanayide çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle seramik, cam ve metal üretiminde kullanılır. Fillitler, yüksek mukavemet ve dayanıklılık sağlayan bir malzemedir. Bu nedenle, sanayide çeşitli uygulamalarda kullanılabilir. Ayrıca, iyi bir ısı ve ses yalıtımı sağlayan bir malzemedir. Bu nedenle, ısı ve ses yalıtımı gerektiren uygulamalarda kullanılabilir.
Diğer kullanım alanları: Fillitler, ayrıca, mühendislik, tıp ve sanat gibi çeşitli alanlarda da kullanılmaktadır.
Mühendislikte: Fillitler, mühendislikte çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle boru, tank ve kaplama gibi ürünlerde kullanılır.
Tıpta: Fillitler, tıpta çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle diş hekimliği, ortopedi ve plastik cerrahi gibi alanlarda kullanılır.
Sanatta: Fillitler, sanatta çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle heykel, resim ve mozaik gibi sanat eserlerinde kullanılır.
Fillit, Türkiye’de nerede bulunur?
Fillit, Türkiye’de oldukça yaygın olarak bulunan bir kaya türüdür. Fillitler, genellikle Alp-Himalaya Dağ Sistemi’nin geçtiği bölgelerde bulunur. Türkiye’de fillitlerin bulunduğu başlıca bölgeler şunlardır:
- Marmara Bölgesi: Fillitler, Marmara Bölgesi’nde, özellikle İzmit Körfezi çevresinde yaygın olarak bulunur.
- Ege Bölgesi: Fillitler, Ege Bölgesi’nde, özellikle Manisa, İzmir ve Muğla illerinde yaygın olarak bulunur.
- Akdeniz Bölgesi: Fillitler, Akdeniz Bölgesi’nde, özellikle Antalya, Mersin ve Hatay illerinde yaygın olarak bulunur.
- Karadeniz Bölgesi: Fillitler, Karadeniz Bölgesi’nde, özellikle Doğu Karadeniz’de yaygın olarak bulunur.
- İç Anadolu Bölgesi: Fillitler, İç Anadolu Bölgesi’nde, özellikle Niğde, Kayseri ve Sivas illerinde yaygın olarak bulunur.
Türkiye’de fillitlerin bulunduğu başlıca maden sahaları şunlardır:
İzmit Körfezi: İzmit Körfezi çevresinde, özellikle Körfez, Derince ve Gebze ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Manisa: Manisa ilinde, özellikle Akhisar, Salihli ve Soma ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
İzmir: İzmir ilinde, özellikle Bornova, Menemen ve Tire ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Muğla: Muğla ilinde, özellikle Milas, Fethiye ve Bodrum ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Antalya: Antalya ilinde, özellikle Alanya, Manavgat ve Serik ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Mersin: Mersin ilinde, özellikle Erdemli, Anamur ve Silifke ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Hatay: Hatay ilinde, özellikle İskenderun ve Payas ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Niğde: Niğde ilinde, özellikle Bor, Ulukışla ve Çiftlik ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Kayseri: Kayseri ilinde, özellikle Develi, Yahyalı ve Tomarza ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Sivas: Sivas ilinde, özellikle Zara, Hafik ve Yıldızeli ilçelerinde fillit madenleri bulunmaktadır.
Fillitler, Türkiye’de çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır. Fillitler, genellikle inşaat, dekorasyon, sanayi ve mühendislik gibi alanlarda kullanılmaktadır.
Fillit Hangi Kayaçtan Başkalaşır?
Fillit, genellikle kiltaşı, kumtaşı veya marn gibi tortul kayaların metamorfizması ile oluşur. Bu kayalar, yüksek basınç ve sıcaklığa maruz kaldığında, mineraller yeniden kristalleşir ve fillit oluşur.
Fillit oluşumunun üç ana aşaması vardır:
- Premediyasyon: Bu aşamada, tortul kayalar, metamorfizmaya uğramadan önce, basınç ve sıcaklık etkisiyle kısmen yeniden kristalleşir. Bu aşamada, kayalardaki mineraller, daha küçük ve daha düzenli tanecikler oluşturmak için yeniden düzenlenir.
- Metamorfizma: Bu aşamada, kayalar, yüksek basınç ve sıcaklığa maruz kalır. Bu etkiyle, kayalardaki mineraller tamamen yeniden kristalleşir ve fillit oluşur.
- Postmetamorfizma: Bu aşamada, kayalar, metamorfizmadan sonra, basınç ve sıcaklık etkisinden kurtulur. Bu aşamada, kayalarda, minerallerin yeniden kristalleşmesi ile oluşan boşluklar, su ve diğer mineraller ile dolar.
Fillit, kayrak ile şist arasındaki başkalaşımın derecesindeki geçişi temsil eder. Fillitler, kayraktan daha yağlı, parlak ve dalgalı görünen bir yüzeye sahip oldukları için kolayca ayırt edilebilirler.