1935’de Atatürk’ün irşatları ve 2804 sayılı yasa ile kurulmuş olan bu Enstitünün görevleri aşağıdaki bilgiler doğrultusunda belirlenmiş ve hukuka uygun hale getirilmiştir.
Uzun vadeli madencilik etüdleri
Uzun vadeli madenciliğe dayalı olarak edütler; jeolojik, jeofizik harita yapılması, uzaktan algılama, paleomanyetik ve hidrojeolojik etüdler olmak üzere bunlara ek olarak minerallerin envanterleri ile personelin yetişmesi ve mineral dökümantasyonu gibi sıralanacak uygulamalar uzun vadeli madencilik etüdlerini kapsamaktadır.
Maden yataklarının orta vadeli etüdleri
Bu kısım maden yataklarının daha perspektif açıdan incelemektedir. Buna bağlı olarak bu etüdler; jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal eksplorasyonlar gibi irdeleyici uygulamaları kapsamaktadır.
Maden yataklarının kısa vadeli etüdleri
Kısa vadeli etüd olarak bilinen ve uygulamaya konulan araştırma konuları ise şu şekilde sıralanabilir. Detaylı prospeksiyon, rezerv tayini, fizibilite etüdleri, minerallerin teknolojik etüdleri, ekonomik etüdler ve saha değerlendirmesi gibi yöntem ve uygulamalar, maden yataklarının kısa vadeli etüd çalışmaları arasına girmektedir.
Enstitü, Ankara’nın Eskişehir yolu üzerinde kurulmuş olup, aşağıdaki tesislerden oluşmaktadır:
Genel Müdürlük, Doğa Müzesi, Kütüphane binası, dökümantasyon merkezi, Jeoloji, Maden jeolojisi, paleontoloji jeofizik, mineraloji, kimyasal analizler, spektral analizler, cevher hazırlama, metalurji, seramikler, teknoloji kmpleksi, atelyeler, matbaa ve diğer yardımcı tesisler…
1981 yıllının rakamlarına göre 2203 teknik personel, 1114 idari personel ve 2990 işçi olmak üzere toplam 6307 kişi Enstitüde görev almıştır. Bu belirtilen rakamlar günümüz şartlarına göre değişmiştir.
Maden Arama Enstitü, yukarıdaki faaliyetleri yanında, 1935 yılından günümüze kadar pek çok öğrenciyi Avrupa ve Amerika’ya göndererek Maden, Jeoloji, Metalürji ve Petrol dallarında yüksek mühendislik ve doktora yaptırmıştır. Türkiye’nin bugün müessese ve öğretim kurumları, bu personel ile kurulmuş ve çalışmaktadır.