Yatakların Boyutu ve Şekli

Cevher yataklarının boyutu ve şekli çalışacak tenörü etkiler. Yüzeyde oluşmuş büyük hacimli, düşük tenörlü yataklar ucuz açık işletme yöntemleri ile çalışılabilir. Buna karşın ince levhamsı damar yatakları, her ne kadar çok küçük hacimli iseler de ve oldukça az sermaye gerektirecek şekilde çalıştırılabilseler de, daha pahalı yer altı madencilik çıkarma yöntemlerine gereksinim duyarlar.

Büyük yataklar için ilk sermaye harcamalarının yüksek olmasına rağmen, büyük günlük üretim miktarlı cevherlerin yığın olarak ele alınması ile yapılan tasarruflar yardımıyla açık işletme, düşük tenörlü cevher kütlelerinin büyük ölçekli madencilikleri gibi bir eğilime yol açmıştır. Cevherin şekli düzenli ise cevher kütleleri, düzensiz şekillilere göre hele özellikle bunlar steril zonlar içeriyorsa, daha ucuza işletilirler.

Bir açık işletme ocağında cevher kütlesinin şekli ve durumu, madencilik sırasında atılması gereken malzemenin (harfiyat) ne kadar olacağına karar verecektir. Bu atık malzeme-cevher veya hafriyat oranı olarak belirlenir. Atık malzeme sadece cevher kütlesi üzerindeki örtüyü değil, aynı zamanda cevherin yanındaki ve içindeki atıkları da içerir. Cevher içindeki ve yanındaki atıklar basamak oluşturmada emniyetli bir şev elde etmek üzere kesilip çıkartılmalıdır.

Bir önceki yazımız olan Bir Madenin Bulunması ve İşletilmesinde Ana Basamaklar başlıklı makalemizde cevher hazırlama-zenginleştirme, fizibilite çalışması ve maden arama hakkında bilgiler verilmektedir.