Minerallerin en büyüleyici yanı kuşkusuz birçoğunun birkaç milimetre ile santimetre arası uzunluğa, oldukça küçük bir kısmının da devasa boyutlara ulaşan kristalleridir. Lityum içerikleri yüzünden işletilen Güney Dakota’da 14 metre uzunluğa çıkan spodümen kristalleri, Rusya’da birkaç ton ağırlığında kuvars kristalleri ve Ontario’da madenlerde 2.4 metreden daha büyük muskovit tabakaları bulunmuştur. Böylesi büyük kristaller büyümelerinin sınırlanmadığı boşluklarda gelişir ya da özellikle büyük minerallere sahip magmatik bir kayaç olan pegmatitlerde bulunur.
2000 yılının Nisan ayında Chihuahug’da bir gümüş ve kurşun madeninde bulunan dev kristaller, son zamanlardaki en çarpıcı bulgudur. Bir yazarın “kristal ışıklar” adını verdiği aralarında en büyüğü 1.2 metre çapında ve 15.2 metre uzunluğa kadar çıkan jips kristallerinin de olduğu, genelde boyları 1 metreden daha uzun yüzlerce jips kristali bir mağarada bulundu. Belki de bunlar dünyanın herhangi bir yerinde bulunan en büyük mineral kristallerdir. Yağmalamadan korkan maden sahibi şirket, kristalleri bir süre gizli tuttu. Kristalle dolu mağaradaki sıcaklık 65 °C ve %100 nem ile çok kararlı yağmacılar dışında herkesi uzak tutar.
Kristaller ve mineraller, yüzyıllar boyunca varsayılan iyileştirici güçleri ve gizemli özelliklerinden ötürü istenmiştir. Gerçekten de bazı kayaçlar ve fosillerle birlikte başta mineral kristalleri olmak üzere birçok mineral, dini simgeler ve tılsımlar olarak ya da varsayılan gizemli ya da tedavi edici güçleri yüzünden taşınmış, işlenmiş ve kullanılmıştır.
Bir efsaneye göre elmas kötü ruhlar, hastalık ve taşkınlardan korurken, topazın zihinsel bozuklukları uzak tuttuğu düşünülür ve yakutun da sahibinin sağlığını koruduğuna ve kötü şansı uzaklaştırdığına inanılır. Gerçekte bugün bile çeşitli kristallerin iyileştirici niteliklerini anlatıp duygusal kararlılığı ve berrak düşünmeyi arttırdığı iddiaları dergilerde ve duvar gazetelerinde görülür. Ne yazık ki kristaller bu amaçları için satın alanlara hiçbir yarar getirmez. Kısacası akılcılık düşünme ve iyileştirme etkisi alınan her yararlı sonuçtan sorumuldur.
Bazı insanların kristallerin olumlu özelliklere sahip olduğunu düşünmeleri piezoelektrik etkisi adı verilen tuhaf bir özelliğinden kaynaklanır. Bazı kristaller sıkıştırıldığı ya da bir elektrik akımı uygulandığında onlara kesin zamanı vermeyen yarayan bir elektrik yükü ortaya çıkarır. Örneğin bir saatin pilinden gelen elektrik akımı bir kuvars kristalinin genişlemesine ve çok hızlı düzenli olarak (saniyede yaklaşık 100 bin kez) büzülmesine neden olur. İlk kez 1928 yılında geliştirilen kuvars saatler şimdilerde oldukça yaygındır. Ucuz olan kuvars saatler bile çok doğrudur ve astronomide kullanılan hassas kuvars saatlerde 10 yılda 1 saniyeden çok hata olmaz.
ABD’nin 2. Dünya Savaşı sırasında radyo yapımı için gerekli Brezilya kuvarslarını elde etmede güçlük çekmesi ilginç bir tarihi olaydır. Bu eksiklik sentetik kuvarsın geliştirilmesine ön ayak olurken bugün saatlerde çok sayıda sentetik kuvars saatlerde kullanılır. Bu sayede piezoelektrik etki, kristallere hiçbir iyileştirici ya da koruyucu güç getirmediği halde zamanın, basıncın ya da ivmenin hassas ölçümlerinin gerektiği birçok uygulamada çok önemlidir. Ayrıca çoğu insan sadece çekici olduğu için kristallerden etkilenir.