Bu nikolde polarizör devrededir ve polarizör devredeyken minerallere ait şu özellikler tayin edilir:
1-) Şefaflık Derecesi veya Opaklık
İnce kesit kalınlığında minerallerin büyük bir kısmı ışığı geçirirler yani şeffaf olurlar. Bazı mineraller ise hangi incelikte olursa olsunlar ışığı geçirmezler. Bunlara opak mineraller denir ve teknikolde devamlı siyah olmalarıyla tanınırlar. Ne tam şeffaf ne de tam opak olan minerallere de “yarı şeffaf” denir.
2-) Renk
Makroskobik olarak renkli olan minerallerin büyük bir kısmı ince kesitte renksizdir. Az miktardaki mineral ise ince kesitte de renklidir ve bu renk makroskobik renkten farklı olabilir.
3-) Pleokroizma (çok renklilik)
İnce kesitte renkli olan minerallerin bir kısmı mikroskop tablası döndürüldüğü vakit, aynı rengi korurlar. Oysa bazı renkli minerallerin tabla döndürüldüğünde değişik renkler aldıkları gözlenir. İşte bu renk değiştirme olayına pleokroizma, böyle minerallere de pleokroik denilir. Pleokroizma, kristallerin farklı istikametlerde titreşen ışığı farklı şiddetlerde absorbsiyona uğratmasından ileri gelmektedir.
4-) Mineral Kesitlerinin Şekli
Bazı mineraller, özellikle bir mineral topluluğunda önce kristallenenler, hep öz şekilli kristaller verdikleri halde, son kristallenenler öz şekilsiz veya entersitisiyel olurlar. Örneğin, kare kesitler küp ve tetragonal sistemleri, altıgen hegzagonali, romboeder trigonal hemiedriyi işaretler.
5-) Dilinim
Minerallerin tayininde önemli rol oynayan hem makroskobik hemde mikroskobik özelliktir. Tek, iki veya üç yönde olabilir. Kuvars gibi bazı mineraller ise dilinim göstermezler. Dilinim istikametleri arasındaki açı da tanıya yardımcı olur. Örneğin, piroksenlerin bazal kesitinde dilinim istikametleri birbirine dik olduğu halde amfibollerinkine 60º ve 120º’lik açılar gözlenir.
6-) Kapanımların (enklüzyonların) Şekil ve Özellikleri
Kapanımlar, bir mineral içinde katı, sıvı ve gaz halinde bulunurlar. Bir mineral topluluğunda son kristallenenler kendinden öncekileri kapanım halinde içerebilirler. Örnek olarak, kuvars genellikle derinlik taşlarında son kristallenen minerallerden biri olduğu için çok kapanım içerebilir. Buna karşılık apatit öncü minerallerden biridir ve öz şekilli kapanımlar halinde kuvars içinde sıkça bulunur.
7-) Alterasyon İzlerinin Durumu
Bazı mineraller alterasyona karşı çok duyarlı, bazıları ise son derece dayanıklıdırlar. Örneğin, kuvars alterasyon göstermez. Bazı alterasyon ürünü ikincil mineraller birincil minerali tanıtıcı rol oynarlar. Mesela, biyotitin kloritleşmesi, feldspatların kaolinleşmesi ve serizitleşmesi böyle tipik çevrilmelerdir.
8 -) Röliyef
Bir mineralin, tek nikolde saptanan en önemli özelliğidir. Röliyef mineralin ortalama kırma indisi arttıkça minealin sınırları o nisbette koyulaşır, üzerindeki pütür ve kırıklar siyah nokta ve koyu çizgiler halinde belirginleşirler. Kısaca röliyef, bir mineralin diğerlerine göre daha yüksekteymiş gibi gözükmesidir.