Çift nikolde minerallere ait şu özellikler tayin edilir:
1-) İzotropluk
İzotrop cisimlerde ışık, her yönde aynı hızda yayılır, yani ışık hızı istikamete bağlı olarak değişmez. Ayrıca, bunlara gelen bir ışın kırılmış bir tek ışın verir. Bütün gazlar ve adi sıvılar, cam halindeki (kristalleşmemiş) katılar ve küp sisteminde kristalleşmiş cisimler izotrop ve tek kırıcıdırlar.
Analizör, polarizöre dik olarak devreye sokulduğunda göze ışık gelmez ve göz karanlık görür. Oysa, bu durumdayken mikroskop tablasına anizotrop bir cisim konulacak olursa karanlık kaybolur.
2-) Anizotrop veya Çift Kırıcı Cisimler
Bu cisimlerde ışık hızı takip edilen yöne göre değişir. Gelen bir ışın genel olarak kırılmış iki ışın oluşturur. Küp sistemi dışındaki bütün kristaller bu gruba girerler. Ancak normal durumda izotrop olan doğal camlar ve kübik kristaller yönlü basınçlara, yani streslere maruz kaldıklarında anizotrop özellik kazanabilirler.
Çapraz nikoller arasındaki karanlığın bozulup bozulmamasına bakılarak cismin izotrop veya anizotrop olduğu anlaşılmış olur. Mikroskop tablasının 360º‘lik dönüşünde anizotrop cisim dört defa sönme durumuna gelir.
3-) Çift Kırıcılık Derecesi ve Polarizasyon Renkleri
Çift kırma veya polarizasyon rengi, mineralin çift nikolde gözlenen rengidir.Mikroskopta gözlenen polarizasyon renginin hangi sıraya ait olduğu belirlenirse burada mineralin çift kırıcılığını bulmak kolaydır. Birinci sıradan üst sıralara kadar uzanan bu polarizasyon renklerine Nevton renk (Michel-levy renk tablosu) cetveli denir. Bu cetvel, kalınlığı bilinen bir ince kesitteki mineralin çift kırıcılığını ya da çift kırıcılığı bilinen bir mineralden yola çıkarak kesit kalınlığını tayin etmeye yarar. Örneğin, ince kesit kalınlığı 0,03 mm olan kuvarsın çift kırıcılığı 0,009 mm‘dir.
4-) Sönme Açılarının Tayini
Sönme açılarının tayini demek mineral kesitlerinde belli kristallografik verilerle temel indis istikametlerinin yapmış olduğu açıyı ölçmek demektir. Tetragonal, hegzagonal ve rombusal sistemlerdeki kristallerde uzanım gösteren mükemmel dilinimli kesitler bu istikamet temel indislerden birini temsil ettiği için dik sönme göstermek zorundadırlar. Monoklinik ve triklinik kristaller genelde eğik sönme verirler. Ancak monoklinal kristallerde simetri düzlemine dik iki dönüşlü simetri ekseni bir temel indis ile çakışmak zorunda olduğundan, simetri düzlemine dik kesitler dik sönme gösterirler.
5-) Kesitlerin Uzanım İşaretleri
Dik sönme gösteren kesitlerde uzanım istikameti temel indislerden biriyle çakışmış demektir. Uzanım yönü eğeri Z ile çakışması uzanım işareti (+), X ile çakışması uzanım (-)’dir. Eğik sönme gösteren kesitlerde ise uzanım istikametiyle dar açı yapan indis Z ise uzanım (+), X ise (-)’dir.