Madde 55 – Kamu kurum ve kuruluşları bir yıldan fazla süreli projeler için verilen hammadde üretim izin belgesine dayanılarak üretim faaliyetlerinde bulunulan her yıl için. Bir sonraki yılın Nisan ayı sonuna kadar yapılan faaliyet ve üretim miktarını bir rapor halinde Genel Müdürlüğe bildirilir. Bir yıldan az süreli projelerde üretilen hammadde miktarı faaliyet bitiminde Genel Müdürlüğe bildirilir.

Hammadde Üretim İzin Belgesi

Madde 56 – Hammadde üretim izin belgesi verilen alanlarda yürütülen faaliyetler; herhangi bir şikayet, talep veya Genel Müdürlüğün uygun gördüğü hallerde mahallinde denetlenebilir. Kanun ve bu Yönetmeliğe uygun yürütülmeyen veya çevre ve insan sağlığına zarar veren faaliyetler gerekli önlemler alınıncaya kadar durdurulur.

Faaliyetlerle İlgili Hak ve Sorumluluklar

Madde 57 – Üretim izin belgesi verilen alanda ruhsat olması durumunda ruhsat sahibi. Ruhsat sahası içinde kamu kurum ve kuruluşundan, hammadde üretim izin belgesi verilen alanla ilgili olarak herhangi bir hak talep edemez. Hammadde üretim izin belgesi verilen alanda yapılan üretim faaliyeti ruhsat sahibi tarafından engellenemez ve faaliyete müdahale edilemez. Üretim izni verilen kamu kurum ve kuruluşu, ruhsat sahibinin faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyecek, kaynak kaybına neden olabilecek faaliyetlerde bulunamaz.

Hammadde Üretiminin Amaç Dışı Kullanılması

Madde 58 – Hammadde üretim izni verilen kamu kurum ve kuruluşu izin verilen alanla ilgili her türlü faaliyetine ilişkin. Kanun hükümleri kapsamında Bakanlığa karşı sorumludur. Verilen izin çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşunca üretilen hammadde, proje amacı dışında kullanılamaz, satılamaz, ticarete konu edilemez. İlgili kamu kurum ve kuruluşunun üçüncü kişiler ile yapacağı sözleşmelerde ve proje maliyetlerinde bu hususların göz önüne alınması zorunludur.

Üretim yapılan alandaki hammaddenin projede belirtilen amaç dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde. Kamu kurum ve kuruluşuna amaç dışı kullanılan hammaddenin. Devlet hakkına esas teşkil edecek ocak başı satış bedelinin beş katı tutarında idari para cezası verilir. Yapılan üretimin projede belirtilen amaç dışında kullanımının ikinci kez tespiti halinde izin iptal edilir.

Zaruri Olarak Üretilen Madenler

Madde 59 – Kamu kurum ve kuruluşuna hammadde üretim izni verilen alanda, izin verilen yapı ve inşaat hammaddesi dışında başka maden üretilemez ve başka madenlere yönelik hak talebinde bulunulamaz. Ancak, verilen hammadde iznine dayalı olarak gerçekleştirilen üretim faaliyetinin zaruri neticesinde maden üretilmesi söz konusu olduğu takdirde durum Genel Müdürlüğe bildirilir.

İzin verilen alandaki hammadde üretimi esnasında zaruri olarak başka maden üretildiği taktirde bu alanda ruhsat yoksa yapılmış üretim valilik tarafından ihale edilerek satılır. Satıştan sağlanan gelir özel idareye aktarılır. Ruhsat var ise üretilen maden bir tutanakla bedelsiz olarak ruhsat sahibine verilir.

Üretim izin süresinin sona ermesi

Madde 60 – Yapı ve inşaat hammadde üretim izni verilen kamu kurum ve kuruluşu, faaliyetin sona ermesi veya iznin iptal edilmesi halinde üretim yapılan alanı, emniyet tedbirlerini alarak, diğer mevzuat gereği alınan izinler ve verilen taahhütler çerçevesinde terk etmek zorundadır. Bu hususlar yerine getirilinceye kadar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına karşı cezai ve hukuki sorumlulukları devam eder.

İrtifak, İntifa Hakkı ve Kamulaştırma

İrtifak hakkı: Bir eşya üzerinde hak sahibine o eşyadan yararlanma yetkisi sağlayan, herkese karşı ileri sürülebilen bir haktır. Başka bir ifadeyle; taşınmaz sahibinin taşınmazını bir başkasının kullanmasına müsaade etmesidir.

intifa hakkı: Bir taşınmazdan faydalanmak hakkıdır.

İrtifak, İntifa Hakkı

Madde 61 – Maden arama ve işletme dönemleri içerisinde faaliyet sahası özel mülkiyete konu gayrimenkul üzerinde kullanma amacına münhasır olmak üzere belli süreler için maden ruhsat sahibi, Bakanlığa müracaat ile irtifak ve/veya intifa hakkı tesisi isteyebilir. İrtifak ve/veya intifa hakkının bedeli, (4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı) Kamulaştırma Kanununa uygun olarak seçilecek bilirkişiler tarafından tespit edilir. Ruhsat sahibi irtifak ve/veya intifa hakkını kullandığı alanı amacı dışında kullanamaz.

Bu alanı süresi sonunda çevre ile uyumlu olacak şekilde terk etmek zorundadır. Aksi taktirde ruhsat sahibi irtifak ve/veya intifa hakkı kapsamında sahadaki zararları tazmin etmekle yükümlüdür

Kamulaştırma Talebinde İstenilen Belgeler

Madde 62 – İşletme ruhsatı safhasında işletme faaliyetleri için gerekli olan özel mülkiyete konu taşınmaz, taraflarca anlaşma sağlanamaması ve işletme ruhsatı sahibinin talebi üzerine Bakanlıkça kamu yararı bulunduğuna karar verilmesi halinde kamulaştırılır. Kamulaştırma talebi, ruhsat sahibince aşağıdaki belgelerle Genel Müdürlüğe yapılır: Kamulaştırma talebi için gerekli belgeler;

Kamulaştırma talebi ile ilgili dilekçe,

Tüzel kişilerde kamulaştırma ile ilgili karar,
Kamulaştırılması düşünülen alanın imar ve kullanım durumu, süresi, rezerv durumu, kamulaştırma sonrası ruhsat alanındaki faaliyetlerin ekonomiye katkısı ile ilgili karşılaştırmalı bilgileri içeren proje,
Kamulaştırılması talep edilen alan ve bu alan üzerindeki taşınmazların miktar ve nitelikleri, bu alanın 6 derecelik dilime esas koordinatları, sahiplerinin isim ve adresleri, arazilerin tapu ve çap suretlerini gösterir tapu sicilinden onaylı listesi,

Taşınmaz üzerinde kamulaştırma sonrası yapılması düşünülen üretim tesisleri ve işletmenin durumunu ve benzeri faaliyetleri gösterir vaziyet planı,
Üretimden sonra arazinin restorasyonu hakkındaki bilgileri ve haritası,
Ruhsat sahibince kamulaştırılması istenilen arazi sahiplerine anlaşmak üzere noter aracılığı ile yapılmış (11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı) Tebligat Kanunu hükümlerine göre gönderilen ihbarname,

Kamulaştırılması talep edilen arazinin çevresindeki yerleşim alanları ve arazi konumları.

Kamulaştırma Taleplerinin Arazi Tetkiki

Madde 63 – Kamulaştırılması talep edilen alan, Genel Müdürlükçe oluşturulacak heyet tarafından tetkik edilir. Kamulaştırma işlemleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılır. Bu husustaki masraflar ve kamulaştırma bedeli işletme ruhsatı sahibi tarafından ödenir. Kamulaştırmaya, kamulaştırılması istenilen alandaki madenin işletme projesi ve rezerv durumu.

Bu alandaki madenin üretilip üretilmemesi durumunda bölgeye ve ülke ekonomisine fayda ve zararları, kamulaştırılması talep edilen alan dışında ruhsat sahası içinde başka alanlardaki rezerv durumuna göre.

Üretim olanakları, bölgedeki alternatif üretim alanları, mülk sahibinin kayıpları, mülk sahibinin kamulaştırma sonrası sürdüreceği ekonomik faaliyet ve kamulaştırmadan nasıl etkileneceği ile ilgili hususlar. Kamulaştırılması talep edilen alanın çevre ile ilişkileri gibi teknik ve sosyal içerikli tüm etkenler değerlendirilerek karar verilir.

Kamulaştırılan taşınmaz, tapuya Hazine adına tescil edilip ruhsat hukuku devam ettiği sürece madencilik faaliyetlerinde kullanılmak üzere ruhsat sahibi adına tahsis edilir. Kamulaştırılan alanın kamulaştırma amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi haksız surette hak iktisabı sayılır. Bu alanda kamulaştırma amacı dışındaki faaliyet durdurulur.

Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl içinde ruhsat sahibince, kamulaştırılan alanın kamulaştırma amacına uygun olarak hiçbir faaliyet veya tesisat yapılmayarak taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa, mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte iade ederek, taşınmaz malını geri alabilir.

Taşınmazın, kamulaştırma amacı ile ilgili kullanımına lüzum kalmadığının Bakanlıkça tespiti veya ruhsat sahibinin beyanı halinde, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda öngörülen usul ve esaslara göre belirlenecek rayiç bedeli hazineye ödenmek kaydıyla kamulaştırılan yerin eski sahibine iade edileceği hususu, ruhsat sahibi ve taşınmazın eski sahibine tebliğ edilir. Eski sahibinin taşınmazı altı ay içerisinde almak istememesi durumunda taşınmaz Hazineye kalır. I.Grup madenler ve mıcır ile kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol gibi yapılarda kullanılan her türlü yapı hammaddesi için kamulaştırma hükümleri uygulanmaz.

Faaliyetlerin İncelenmesi ve Denetlenmesi

İnceleme ve Denetim

Madde 64 – Maden Kanunu gereği ruhsat veya sertifika sahibince düzenlenmiş mali ve teknik belgelerin, ruhsat veya sertifika alanındaki madencilik faaliyetlerinin, ihbar ve şikayetlerin inceleme ve denetimi Genel Müdürlük tarafından görevlendirilen elemanlarca yerinde yapılır. Genel Müdürlük, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerden inceleme ve denetimin gerektirdiği mesleki tecrübeye sahip olan elemanları da görevlendirebilir.

Yapılacak inceleme ve denetimlerde oluşturulacak heyet; maden mühendisi, jeoloji mühendisi ile yapılacak inceleme ve denetimlerin özelliğine göre jeofizik mühendisi, haritacı, mali uzman, hukukçu veya diğer meslek mensuplarından en az üç kişiden oluşur.

(Mülga fıkra :18/07/2006 – 26232 S.R.G Yön/16.mad) İnceleme ve denetimlerde ruhsat sahibi Genel Müdürlüğe verdiği teknik ve mali belgelerin hazırlanmasına esas olan bütün belgelerin asıllarını, yapılmış hesapları talep halinde heyet üyelerine göstermek zorundadır. Madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılan ihbar ve şikayetlerin değerlendirilebilmesi için, dilekçe ekinde şikayetçinin nüfus cüzdanı suretinin konulması gereklidir.