Bu yöntemde, zeminden “örselenmemiş (bozulmamış, dağılmamış) örnek (numune)” temsili örnek alınır. Örselenmemiş örnekte zemin, doğal durumunu (tane dizilişi, boşluk yapısı, su içerigi) biçimini korur. Örselenmemiş örnek almak için, ucu keskin bir çelik tüp (örnek alıcı, iç çapı 50 100 milimetre, yüksekliği 0.3 – 0,5 metre olmalı)
Aşağıdaki fotoğrafta örnek alınacak zemin ortamının düzenlenmiş yüzü üzerine oturtulur. Çelik tüp, zemine en iyisi itilerek veya çakılarak sokulur. Tüpün üst kenarlarını korumak için, bir ahşap başlık kullanılır. İçi zeminle dolan tüpün çevresi dikkatle kazılarak boşaltılır ve tüp zeminden çıkarılır.
Laboratuvarda, örnek çıkarma aleti (basit bir piston) ile tüp içindeki zemin örneği itilerek dışarı çıkarılır. Alt ve üst yüzleri düzgün kesilerek, belli boydan silindirik zemin örneği elde edilir. Bu örneğin kütlesi (M) tartılarak belirlenir. Hacmi (V) ise, silindirin hacmi olarak hesaplanır. Bağıntı 2.2’den doğal yoğunluk bulunur.
Gerçekte, örselenmemiş örnekte bir miktar örselenme (bozulma) vardır. Zemin örneği zemin ortamı içinde iken düşey ve yanal gerilmeler (basınçlar) altındadır, daha sonra bu basınçlar kalkar ve zemin örneğinde buna paralel olarak az da olsa bir genişleme olur. Bunlar, zeminin gerilme durumunun bozulması örnek alınırken, laboratuvara taşırken, örneği çıkarırken gibi işlemlerdeki örselenmeler (bozulmalar)’dır. Bu örselenmelerle zemin örneği sıkışabilir. Zemin örneği ile tüp arasındaki, gerek örneği alırken, gerekse örneği çıkarırken, sürtünmeleri azaltmak için, tüpün özellikle iç yüzeyinin pürüzsüz, temiz olması ve çok ince bir yağ tabakası ile yağlanmış olması gereklidir.
Silindirik örnek alma yöntemi, taşsız ince taneli (kohezyonlu) zeminler (silt ve kil) için uygundur. Bu gibi zeminlerin taneleri birbirine yapışık olup, dağılmadan bir bütün olarak durabilirler.
Zeminden alınan diğer bir örnek türü, örselenmiş (dağılmış, parçalanmış) örnektir. Kumlu, çakıllı zeminler (taneli zeminler)’den alınan bir miktar (bir kaç yüz gramdan, bir kaç kg’a kadar) zemin ile, kil ve siltlerden alınan parçalanmış toprak veya parçalar, örselenmiş örnektir.
Kumlu çakıllı zeminlerden örselenmemiş örnek alınamaz. Çünkü böyle zeminler, belli bir geometrik (silindirik) şekli koruyamaz, dağılır. Böyle zeminlerden ancak örselenmiş örnek alınabilir.
Örselenmiş zemin örnekleri, kuru (teneke), kavanoz, torba gibi içine konularak, ağzı kapatılır. Doğal su içeriğinin korunması isteniyorsa, kap veya torba geçirimsiz (hava ve su için) olmalıdır. Kap veya torbanın üzerine gerekli bilgiler (alındığı yer tarih gibi) yazılır. Böyle zemin örnekleri ile laboratuvarda ilgili deneyler yapılır. Laboratuvarda örselenmiş zeminden, geometrik biçimli (silindirik, prizmatik) bir kap içinde veya kalıpta örnek hazırlanabilir. Bu durumda hazırlanan örneğin durumu (sıklığı) arazideki (doğadaki) durumuna benzetilir.
Yorumlar kapalı, ancak trackbacks Ve pingback'ler açık.