Kaynakların Sınıflandırılması

Kaynakların debisi, kimyasal bileşimi, oluşumu ve kaynak suyu sıcaklıkları gibi değişik özelliklere göre sınıflamaları yapılmıştır.

Debi Değerlerine Göre Kaynakların Sınıflandırılması
Kaynakların debisi kaynağı besleyen drenaj alanının büyüklüğüne ve yıllık beslenme değerine bağlıdır. Kaynakların debi değerlerine göre sınıflaması Mainzer, tarafından yapılmıştır.

 

Kaynakların debilerine göre sınıflandırılması şu şekildedir;

Kaynağın şiddeti                  Ortalama Debisi
Birinci                                        Q>10 m³/sn
İkinci                                           1 – 10 m³/sn
Üçüncü                                       0,1 – 1 m³/sn
Dördüncü                                  10 – 100  1/sn
Beşinci                                           1 – 10 1/sn
Altıncı                                           0,1 -1 1/sn
Yedinci                                       10 – 100 m1/sn
Sekizinci                                     Q< 10 m1/sn

 

Kaynak debileri, yer altı su tablasında olduğu gibi uzun ve kısa vadeli değişimler gösterirler. Mevsimlik değişimler beslenme şartlarından, kısa vadeli değişimler ise buharlaşma ve terleme olaylarından meydana gelir. Bu nedenle kurak mevsimlerde küçük debili kaynakların gündüz kuruduğu gece aktığı olağandır.

Bir kaynağın değişim yüzdesi aşağıdaki formülle tanımlanır:

Va = (Qmax – Qmin)/Qort

Burada;

Qmax: Maksimum debi

Qmin: Minimum debi

Qort: Ortalama debi

Bu değerler herhangi bir zaman aralığı için alınabilir.

 

Büyük debili kaynaklar, karstik kireçtaşı, büyük boşluklu, geniş çatlaklı volkanik kayaç, çakıl ve bloktan oluşan akiferlerden, küçük debili kaynaklar ise her türlü kayaçlardan çıkarlar.

 

Jeolojik Oluşumlarına Göre Kaynak Çeşitleri

Jeolojik yapıya bağlı olan kaynaklar şüphesiz yeryüzü topoğrafyası ile de ilişkilidirler. Bu şekilde meydana gelen kaynak çeşitleri kontakt kaynakları, depresyon kaynakları, fay kaynakları, sinkol kaynakları, çatlak kaynakları ve kırık kaynakları olabilirler.

 

Kimyasal Bileşimlerine Göre Kaynak Çeşitleri

Bu sınıflamada kaynaktan çıkan suyun kimyasal analiz sonuçları anyon ve katyon üçgenlerine yerleştirilerek bunlara ait baskın iyon adları kaynağın türünü belirler.

 

Sıcaklıklarına Göre Kaynak Çeşitleri

Sıcak kaynaklar AIH’ın sıcak ve mineralli sular komisyonunca belirlenen sınıflamalara göre sınıflandırılırlar. Sıcaklıklarına göre kaynaklar aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar;

 

Kaynak çeşidi                       Sıcaklığı (ºC)

Soğuk kaynaklar                         t<20

Hipotermal kaynaklar              20 – 35

Mezotermal kaynaklar              35 – 50

Hipertermal kaynaklar             50 – 100